Dr. Ελένη Παυλίδου, Διατροφολόγος – Διαιτολόγος στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια Τμήματος Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής, Πανεπιστημίου Αιγαίου

Διατροφικές Διαταραχές (Eating disorders)

Οι Διατροφικές Διαταραχές (ΔΔ), είναι σοβαρές ψυχικές και σωματικές ασθένειες που περιλαμβάνουν περίπλοκες και επιβλαβείς σχέσεις με το φαγητό, τη σίτιση, την άσκηση και την εικόνα του σώματος. Η 5η έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition, DSM-5) απαριθμεί τις ΔΔ στην κατηγορία «Διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής (Feeding and eating disorders)» και περιγράφει ότι «χαρακτηρίζονται από μια επίμονη διαταραχή της διατροφής ή της συμπεριφοράς που σχετίζεται με το φαγητό, που έχει ως αποτέλεσμα την αλλοιωμένη κατανάλωση ή απορρόφηση τροφής που βλάπτει σημαντικά τη σωματική υγεία ή την ψυχοκοινωνική λειτουργία».

Αυτή η κατηγορία καθορίζει διαγνωστικά κριτήρια για τις διαταραχές «νευρικής ανορεξίας (AN), νευρικής βουλιμίας (BN), διαταραχής επεισοδιακής υπερφαγίας (BED), διαταραχής αποφευκτικής/ περιοριστικής πρόσληψης τροφής (ARFID), αλλοτριοφαγίας (pica) και διαταραχής μηρυκασμού».

Η κατηγορία «Διατροφικής Διαταραχής που Δεν Ορίζεται Διαφορετικά» (Eating Disorder Not Otherwise Specified, ΕDΝΟS) της παλιότερης έκδοσης DSM-IV αντικαταστάθηκε στο DSM-5 από την κατηγορία:  «Άλλη συγκεκριμένη διαταραχή σίτισης ή διατροφής» (OSFED) μαζί με την κατηγορία «Μη καθορισμένη διαταραχή σίτισης ή διατροφής» (unspecified feeding or eating disorder (UFED)).

Τραύμα (Trauma)

Το ψυχολογικό τραύμα είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις συναισθηματικές συνέπειες που μπορεί να έχει για ένα άτομο, η ζωή μέσα από ένα οδυνηρό γεγονός. Τα τραυματικά συμβάντα μπορεί να είναι δύσκολο να οριστούν επειδή το ίδιο συμβάν μπορεί να είναι πιο τραυματικό για μερικούς ανθρώπους από ότι για άλλους.

Ωστόσο, τραυματικά γεγονότα που βιώνονται νωρίς στη ζωή, όπως κακοποίηση, παραμέληση και διαταραγμένη προσκόλληση, μπορεί συχνά να είναι καταστροφικά. Εξίσου δύσκολες μπορεί να είναι μεταγενέστερες εμπειρίες ζωής που είναι εκτός ελέγχου κάποιου, όπως ένα σοβαρό ατύχημα, θύμα βίας, μια φυσική καταστροφή ή πόλεμο ή κάποια ξαφνική απροσδόκητη απώλεια.

Όταν οι σκέψεις και οι αναμνήσεις του τραυματικού γεγονότος δεν εξαφανίζονται ή επιδεινώνονται, μπορεί να οδηγήσουν σε  Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (Post–Traumatic Stress Disorder, PTSD) που μπορεί να διαταράξει σοβαρά την ικανότητα του ατόμου να ρυθμίζει τα συναισθήματά του και να διατηρεί υγιείς σχέσεις κι έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ευημερία του ατόμου.

Σημεία & Συμπτώματα

Ένα τραυματικό συμβάν μπορεί να είναι:

• ένα πρόσφατο, μεμονωμένο τραυματικό συμβάν (π.χ. αυτοκινητιστικό δυστύχημα, βίαιη επίθεση)
• ένα μεμονωμένο τραυματικό γεγονός που συνέβη στο παρελθόν (π.χ. σεξουαλική επίθεση, θάνατος συζύγου ή παιδιού, ατύχημα, ζωή μέσα από μια φυσική καταστροφή ή έναν πόλεμο)
• ένα μακροπρόθεσμο, χρόνιο πρότυπο (π.χ. συνεχιζόμενη παιδική παραμέληση, σεξουαλική ή σωματική κακοποίηση).

Ένα άτομο που έχει βιώσει ένα τραυματικό γεγονός μπορεί να αναπτύξει είτε απλή είτε σύνθετη PTSD:

• Η εμπειρία ενός μεμονωμένου τραυματικού γεγονότος είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε απλή μετατραυματική διαταραχή.
• Η σύνθετο PTSD τείνει να προκύπτει από μακροχρόνιο, χρόνιο τραύμα και μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα ενός ατόμου να δημιουργεί υγιείς σχέσεις εμπιστοσύνης. Το σύνθετο τραύμα στα παιδιά αναφέρεται συχνά ως «αναπτυξιακό τραύμα».

Διαταραχή μετατραυματικού στρες (Post-Traumatic Stress Disorder, PTSD)

Η  διαταραχή  μετατραυματικού  στρες,  είναι  μια  σύνθετη  κατάσταση ψυχικής υγείας που πυροδοτείται από ένα τρομακτικό γεγονός, είτε βιώνοντάς το, είτε βλέποντάς το,  με  πολλαπλές  ομάδες  συμπτωμάτων όπως: τραυματικές  αναμνήσεις,  επίμονη  υπερ-διέγερση  (το άτομο  αναζητά συνεχώς  κάποιο πιθανό  κίνδυνο), αναδρομές στο παρελθόν, έντονο άγχος, ανεξέλεγκτες σκέψεις για το γεγονός και  αρνητική  διάθεση.  Το  χαρακτηριστικό,  ωστόσο,  είναι  αυτό  της  «επαναβίωσης  του  τραύματος»,  με  τη  μορφή  ενοχλητικών  εικόνων,  αναμνήσεων  και  εφιαλτών.

Στο  DSM-5  αναφέρονται  τέσσερις  τύποι  συμπτωμάτων:

• Συμπτώματα επαναβίωσης
• Συμπτώματα  αποφυγής
• Συμπτώματα  αρνητικής  διάθεσης  και  σκέψης
• Συμπτώματα  υπερδιέγερσης, μπορεί  να  διαφέρουν  με  την  πάροδο  του  χρόνου  ή  από  άτομο  σε  άτομο.

Σχέση μεταξύ Διαταραχών Διατροφής και Πρόσληψης Τροφής, Τραύματος και Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες PTSD

Η αιτιολογία των διαταραχών διατροφής και πρόσληψης τροφής είναι πολύπλευρη και πολύπλοκη. Πολλοί παράγοντες έχουν προταθεί ότι συμβάλλουν στην ανάπτυξη τους, συμπεριλαμβανομένων των ιδιοσυγκρασιακών διαθέσεων, του οικογενειακού ιστορικού και των δυσκολιών στη ρύθμιση των συναισθημάτων. Ένας παράγοντας που συμβάλλει στις δυσκολίες ρύθμισης των συναισθημάτων είναι οι εμπειρίες τραύματος, οι οποίες συχνά δημιουργούν έντονα αρνητικά συναισθήματα και ενοχλητικές σκέψεις που μπορεί να είναι δύσκολα ανεκτές, με αποτέλεσμα συχνά δυσπροσαρμοστικές προσπάθειες ρύθμισης αυτών των συναισθημάτων. Η βιβλιογραφία έχει ασχοληθεί με τη σχέση μεταξύ Τραύματος ή Τραυματικής Εμπειρίας (Traumatic Experience, TE)  και Διαταραχών Διατροφής και Πρόσληψης Τροφής για πολλά χρόνια και πρόσφατα έχει εισαχθεί ο όρος «Μετατραυματική Διατροφική Διαταραχή, Post-Traumatic Eating Disorder» (Schumann 2022).

Πρόσφατες μελέτες επικυρώνουν τη σημασία της αξιολόγησης της τραυματικής εμπειρίας και της διαταραχής μετατραυματικού στρες, στη θεραπεία των διαταραχών διατροφής και πρόσληψης τροφής κι έχουν καταγραφεί συσχετίσεις ιδιαίτερα μεταξύ της νευρικής βουλιμίας, της διαταραχής επεισοδιακής υπερφαγίας και της τραυματικής εμπειρίας (Brewerton 2007).

Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών έχει αναγνωριστεί από καιρό ως παράγοντας κινδύνου για διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής. Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι «η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών και των ανδρών με νευρική ανορεξία, νευρική βουλιμία και διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας, ανέφεραν ιστορικό διαπροσωπικού τραύματος (Mitchell et al. 2012). Περίπου το ένα τρίτο των γυναικών με βουλιμία, το 20% με διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας και το 11.8% με μη βουλιμικές/μη υπερφαγικές διαταραχές πληρούσαν τα κριτήρια για PTSD εφ’ όρου ζωής. Συνολικά, το πιο σημαντικό εύρημα ήταν ότι τα ποσοστά διαταραχών διατροφής και πρόσληψης τροφής ήταν γενικά υψηλότερα σε άτομα που εμφάνισαν τραύμα και PTSD (Mitchell et al. 2012).

Τύποι Τραύματος που μπορούν να οδηγήσουν σε Διαταραχές Διατροφής και Πρόσληψης Τροφής

Μια μελέτη το 2007 έδειξε ότι υπάρχουν πολλοί τύποι τραύματος που μπορούν να συσχετιστούν με διαταραχές σίτισης και διατροφής, όπως η παραμέληση, η σεξουαλική επίθεση, η σεξουαλική παρενόχληση, η σωματική κακοποίηση και επίθεση, η συναισθηματική κακοποίηση, η συναισθηματική και σωματική παραμέληση (συμπεριλαμβανομένης της στέρησης τροφής), τα πειράγματα και ο εκφοβισμός (Brewerton 2007).

Ο ακριβής μηχανισμός του γιατί το τραύμα συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας διαταραχής σίτισης και διατροφής είναι ασαφής. Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι το τραύμα μπορεί να προκαλέσει διαταραχή στο νευρικό σύστημα που μπορεί να δυσκολέψει τα άτομα να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους και έτσι στρέφονται σε συμπεριφορές διαταραχής σίτισης και διατροφής ή άλλους εθισμούς ως τρόπο διαχείρισης αυτών των δυσάρεστων συναισθημάτων. Το σεξουαλικό τραύμα μπορεί να προκαλέσει συγκεκριμένα προβλήματα εικόνας σώματος, εν μέρει που σχετίζονται με την αυτοκριτική άποψη που μπορεί να αναπτυχθεί μετά από σεξουαλικό τραύμα. Μερικά θύματα μπορεί να επιθυμούν να είναι αδύναμα για να μειώσουν την ελκυστικότητά τους ή μπορεί να πάρουν βάρος στην περίπτωση εκείνων με διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας για να επιτύχουν τον ίδιο στόχο (Dunkley et al. 2010; Sack et al. 2010; Yehuda 2001).

Συσχέτιση μεταξύ PTSD και Διαταραχών Διατροφής και Πρόσληψης Τροφής

Ένα άλλο σημαντικό εύρημα σε μια μελέτη με περισσότερους από 24.000 Αμερικανούς βετεράνους, που διεξήχθη από τους Striegel-Moore, Garvin, Dohm & Rosenheck το 1999, βρήκε υψηλότερα ποσοστά διαταραχών άγχους, συμπεριλαμβανομένης της PTSD και της οριακής διαταραχής προσωπικότητας σε γυναίκες με διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής (Brewerton 2007).

Τα ποσοστά επικράτησης της νευρικής βουλιμίας ήταν σημαντικά υψηλότερα μόνο σε άτομα με ιστορικό βιασμού σε έδαφος διαταραχής μετατραυματικού στρες, σε σύγκριση με τα άτομα με ιστορικό βιασμού χωρίς την ύπαρξη διαταραχής μετατραυματικού στρες και σε άτομα χωρίς ιστορικό βιασμού» (Brewerton 2007).

Αυτές οι μελέτες υποδηλώνουν ότι υπάρχει κάποιο είδος σύνδεσης μεταξύ των διαταραχών διατροφής και πρόσληψης τροφής και της PTSD. Θα μπορούσε η PTSD να προκαλέσει άμεσα συμπεριφορές διαταραχής διατροφής και πρόσληψης τροφής ή θα μπορούσε να υπάρχει ένα γενετικό ή βιολογικό χαρακτηριστικό που προδιαθέτει κάποιον που αντιμετωπίζει PTSD να αναπτύξει μια διαταραχή διατροφής και πρόσληψης τροφής; Εάν υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ των διαταραχών σίτισης και διατροφής και της PTSD, θα μπορούσε αυτό να σημαίνει ότι η μη διάγνωση της PTSD σε σχέση με τις διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής εμποδίζει τη θεραπεία τόσο των συμπτωμάτων της PTSD όσο και της ίδιας της διατροφικής διαταραχής.

Κοινά μεταξύ PTSD και Διαταραχών Διατροφής και Πρόσληψης Τροφής

Όταν εξεταστούν πιο προσεκτικά, η PTSD και οι διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής, μοιράζονται ορισμένα παρόμοια χαρακτηριστικά. Και τα δύο έχουν υψηλά ποσοστά διάσπασης. Οι συμπεριφορές διαταραχής διατροφής και πρόσληψης τροφής μπορεί να είναι ένας τρόπος για να αποστασιοποιηθεί κανείς από ενοχλητικές σκέψεις, συναισθήματα ή αναμνήσεις που σχετίζονται με τη PTSD (Mitchell et al. 2012). Είναι πιθανό να δούμε τον ψυχολογικό συμβολισμό αυτών των συμπεριφορών σε άτομα που πάσχουν από διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής. Οι βουλιμικές συμπεριφορές, όπως ο αυτοπροκαλούμενος έμετος και η κατάχρηση καθαρτικών, δρουν για να διευκολύνουν ή να προάγουν το μούδιασμα και την αποφυγή αναμνήσεων, ονείρων, συναισθημάτων, σκέψεων και συμπεριφορών που σχετίζονται με το τραύμα και μειώνουν ή αμβλύνουν την υπερδιέγερση, ενώ η υπερφαγία μπορεί να θεωρηθεί ως ένας τρόπος πλήρωσης του συναισθηματικού κενού.

Μαζί με τα κοινά χαρακτηριστικά, μεταξύ, της PTSD και των διαταραχών διατροφής και πρόσληψης τροφής, υπάρχουν επίσης παρόμοιοι γενετικοί και βιολογικοί παράγοντες που μπορεί να εξηγήσουν αυτή τη συσχέτιση. Ωστόσο, ακόμη και αν υπάρχουν πρόσθετοι παράγοντες για αυτή τη σχέση μεταξύ διαταραχών διατροφής και πρόσληψης τροφής και PTSD, οι μελέτες συνεχίζουν να δείχνουν ότι οι γυναίκες και οι άνδρες με τραύμα και PTSD έχουν υψηλότερα ποσοστά διαταραχών σίτισης και διατροφής από τον γενικό πληθυσμό (Mitchell et al. 2012). Αυτό υποδηλώνει ότι, τουλάχιστον, οι διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής είναι πολύ πιο περίπλοκες στη θεραπεία από ότι πιστεύαμε αρχικά. Αυτό το πρόσθετο επίπεδο πολυπλοκότητας πρέπει να γίνει κατανοητό προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής, τα τραύματα και η PTSD όταν υπάρχουν δύο ή περισσότερα ταυτόχρονα.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους η PTSD είναι δύσκολο να διαγνωστεί σε ασθενείς με διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής είναι ότι το Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-5, δεν περιλαμβάνει διάγνωση για μερική PTSD, πράγμα που σημαίνει ότι ενώ μπορεί να υπάρχουν ορισμένα συμπτώματα, δεν μπορεί να δοθεί διάγνωση εκτός εάν πληρούνται όλα τα κριτήρια. Αυτό περιορίζει την ικανότητα των επαγγελματιών να διαγνώσουν σωστά τα άτομα που πάσχουν τόσο από PTSD όσο και από διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής ή ακόμη και να δημιουργήσουν μια σύνδεση μεταξύ των δύο.

Η σωστή φροντίδα PTSD και Διαταραχών Διατροφής και Πρόσληψης Τροφής

Η ύπαρξη διαταραχής διατροφής και πρόσληψης τροφής, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι συνυπάρχει τραύμα. Ωστόσο, εάν συνυπάρχει διαταραχή σίτισης και διατροφής με ιστορικό παραμέλησης, τραύματος ή κακοποίησης, είναι σημαντικό να ληφθεί βοήθεια ειδικού για το τραύμα όσο λαμβάνεται η θεραπεία για τη διατροφική διαταραχή. Συμπτώματα τραύματος όπως απώλεια εστίασης, εφιάλτες, εύκολος τρόμος, συνεχής εγρήγορση, άγχος, κατάθλιψη, αϋπνία και/ή παραισθήσεις, μπορεί να υποδηλώνουν ιστορικό τραύματος ή PTSD. Η αναζήτηση της κατάλληλης θεραπείας και φροντίδας είναι κρίσιμη για την υγεία και την ευημερία. Ενώ η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να είναι χρήσιμη για τη θεραπεία των συμπτωμάτων PTSD, η θεραπεία τραύματος είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της αποτελεσματικής θεραπείας.

Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις για PTSD και διαταραχές που σχετίζονται με τραύμα έχουν προχωρήσει σημαντικά τα τελευταία αρκετά χρόνια. Οι πιο εμπειρικά επικυρωμένες θεραπείες για το PTSD περιλαμβάνουν:

• Αφηγηματική Θεραπεία (narrative therapy): είναι μια ψυχολογική προσέγγιση που επιδιώκει να αλλάξει μια προβληματική αφήγηση σε μια πιο παραγωγική ή πιο υγιή. Αυτό γίνεται συχνά αναθέτοντας στο άτομο το ρόλο του αφηγητή στη δική του ιστορία. Βοηθά στον διαχωρισμό του ατόμου από το πρόβλημα και ενδυναμώνει το άτομο να βασιστεί στις δικές του δεξιότητες για να ελαχιστοποιήσει τα προβλήματα που υπάρχουν στη ζωή του.
• Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): είναι ένας κοινός τύπος θεραπείας ομιλίας (ψυχοθεραπεία) και είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο – είτε μόνο του είτε σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες
• Θεραπεία παρατεταμένης έκθεσης (Prolonged Exposure, PE): διδάσκει στα άτομα να προσεγγίζουν σταδιακά τις αναμνήσεις, τα συναισθήματα και τις καταστάσεις που σχετίζονται με το τραύμα.
• Απευαισθητοποίηση και Επανεπεξεργασία μέσω οφθαλμικών Κινήσεων  (Eye Movement Desensitization and Reprocessing, EMDR): βασίζεται στην ιδέα ότι οι αρνητικές σκέψεις, τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές είναι αποτέλεσμα μη επεξεργασμένων αναμνήσεων. Η θεραπεία περιλαμβάνει τυποποιημένες διαδικασίες που περιλαμβάνουν ταυτόχρονη εστίαση σε (α) αυθόρμητες συσχετίσεις τραυματικές εικόνες, σκέψεις, συναισθήματα και σωματικές αισθήσεις και (β) διμερή διέγερση που είναι συνήθως με τη μορφή επαναλαμβανόμενων κινήσεων των ματιών.
• Φαρμακοθεραπεία κ.α.

Η διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματική σε Oριακή Διαταραχή Προσωπικότητας (BPD) και άλλες διαγνώσεις που σχετίζονται με τραύμα που χαρακτηρίζονται από συναισθηματική δυσρύθμιση, συμπεριλαμβανομένων των PTSD, της νευρικής βουλιμίας, των διαταραχών ελέγχου των παρορμήσεων και των διαταραχών διαχωρισμού (Ross 2005). Ορισμένοι τύποι φαρμάκων μπορούν επίσης να είναι ευεργετικοί για τη θεραπεία διαταραχών διάθεσης και άγχους που σχετίζονται με τραύμα και διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής, αλλά χρησιμοποιούνται καλύτερα σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες. Υπάρχουν φάρμακα και για ορισμένα από τα συμπτώματα της PTSD όπως οι εφιάλτες και οι αναδρομές στο παρελθόν.

Η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία έχει δημοσιεύσει οδηγίες τόσο για τις Διαταραχές Διατροφής και Πρόσληψης Τροφής όσο και για την PTSD. Έχουν υπάρξει και προσπάθειες συνδυασμού αυτών των θεραπευτικών προσεγγίσεων για μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση για το άτομο με συννοσηρή διαταραχή διατροφής και πρόσληψης τροφής κι έχουν περιγραφεί προσεγγίσεις περιστατικών για την ενσωμάτωση εμπειρικά υποστηριζόμενων θεραπειών για διάφορες συννοσηρές καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των PTSD και των Διαταραχών Διατροφής και Πρόσληψης Τροφής (Zayfert 2007, Persons 2005).

Το πρώτο βήμα για την ανάκαμψη είναι η αναζήτηση και λήψη βοήθειας. Δεν χρειάζεται να υποφέρει κάποιος σιωπηλά ή μόνος και υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης και αποτελεσματικής θεραπείας του τραύματος, της PTSD και των Διαταραχών Διατροφής και Πρόσληψης Τροφής

Συμπερασματικά

Ένα σημαντικό μέρος των ασθενών με διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής, έχουν βιώσει ένα τραυματικό συμβάν και πολλοί από αυτούς τους ασθενείς πληρούν τα κριτήρια για PTSD. Μπορεί η εμπλοκή σε συμπτώματα διαταραχής διατροφής και πρόσληψης τροφής να είναι ένα μέσο αντιμετώπισης των εμπειριών που σχετίζονται με την PTSD, ωστόσο, υπάρχουν τεκμηριωμένες θεραπείες για πληθυσμούς με PTSD και διαταραχές διατροφής και πρόσληψης τροφής.

Είναι σαφές ότι υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω έρευνα στον τομέα των διαταραχών διατροφής και πρόσληψης τροφής και της PTSD. Η μελλοντική έρευνα θα πρέπει να συνεχίσει να διερευνά την αποτελεσματικότητα των θεραπειών PTSD σε ασθενείς με διαταραγμένες διατροφικές συμπεριφορές, καθώς και τρόπους βελτίωσης της εμπιστοσύνης και της άνεσης των επαγγελματιών για την παροχή αυτών των θεραπειών. Πρόκειται για έναν ευάλωτο πληθυσμό για τον οποίο χρειάζεται απεγνωσμένα θεραπεία. Είναι ευθύνη των θεραπευτών να συνεχίσουν να εξερευνούν, να συνεργάζονται και να ενισχύουν αυτό το πεδίο.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Manzato E, Cuzzolaro M, Donini L M. Hidden and Lesser-known Disordered Eating Behaviors in Medical and Psychiatric Conditions. 2022. ISBN: 978-3-030-81173-0

Schumann R., Fasoli V., Mazzoni C. Post-Traumatic Eating Disorder. In: Manzato, E., Cuzzolaro, M., Donini, L.M. (eds) Hidden and Lesser-known Disordered Eating Behaviors in Medical and Psychiatric Conditions. Springer, Cham.

Mitchell KS, Mazzeo SE, Schlesinger MR, Brewerton TD, Smith BN. Comorbidity of partial and subthreshold PTSD among men and women with eating disorders in the National Comorbidity Survey-Replication Study. The International Journal of Eating Disorders. 2012;45(3):307-315. doi:10.1002/eat.20965.

Brewerton, Timothy D. Eating disorders, trauma, and comorbidity: focus on PTSD. The Journal of Treatment & Prevention. 2007;15(4): 285-304. doi:10.1080/10640260701454311

Sack M, Boroske-Leiner K, Lahmann C. Association of nonsexual and sexual traumatizations with body image and psychosomatic symptoms in psychosomatic outpatients. Gen Hosp Psychiatry. 2010 May-Jun; 32(3):315-20.

Yehuda RJ. Biology of posttraumatic stress disorder. Clinical Psychiatry. 2001; 62 (Suppl 17):41-6.

Dunkley DM, Masheb RM, Grilo CM. Childhood maltreatment, depressive symptoms, and body dissatisfaction in patients with binge eating disorder: the mediating role of self-criticism. International Journal of Eating Disorders. 2010 Apr; 43(3):274-81.

Ross CA. A proposed trial of dialectical behavior therapy and trauma model therapy. Psychol Rep. 2005;96:901-911.

Zayfert C, Becker CB. Cognitive-Behavioral Therapy for PTSD: A Case Formulation Approach. New York: Guilford Press; 2007.

Persons JB. Empiricism, mechanism, and the practice of cognitive-behavior therapy. Behav Ther. 2005;36:107-118.